امام سجاد (ع):
«اى خداوند، ماه رمضان در میان ما بس ستوده زیست و ما را مصاحب و یارى نیکو بود و گرانبهاترین سودهاى مردم جهان را به ما ارزانى داشت. اما چون زمانش به سر رسید و مدتش و شمار روزهایش پایان گرفت، آهنگ رحیل کرد.
اى خداوند، اینک با او وداع مى‌کنیم، همانند وداع با عزیزى که فراقش بر ما گران است و رفتن‌اش ما را غمگین و گرفتار وحشت تنهایى کند، عزیزى که او را بر ما پیمانى است که باید نگه داریم و حرمتى که باید رعایت کنیم و حقى که باید ادا نماییم. پس، اکنون مى‌گوییم:
بدرود اى بزرگ‌ترین ماه خداوند و اى عید اولیاى خدا.
بدرود ای گرامى‌ترین اوقاتى که ما را مصاحب و یار بودى، اى بهترین ماه در همه روزها و ساعت‌ها.
بدرود اى ماه دست یافتن به آرزوها، اى ماه سرشار از اعمال شایسته بندگان خداوند.
بدرود اى یار و قرینى که چون باشى، قَدرت بس جلیل است و چون رخت بربندى، فراقت رنج‌افزا شود. اى مایه امید ما که دوری‌ات براى ما بس دردناک است.
بدرود اى همدم ما که چون بیایى، شادمانى و آرامش بر دل ما آرى و چون بروى، رفتن‌ات وحشت‌خیز است و تألم‌افزاى.
بدرود اى همسایه‌اى که تا با ما بودى، دل‌هاى ما را رقّت بود و گناهان ما را نقصان.
بدرود اى یاریگر ما که در برابر شیطان یاری‌مان دادى و اى مصاحبى که راه‌هاى نیکى و فضیلت را پیش پاى ما هموار ساختى.
بدرود که آزادشدگان از عذاب خداوند، در تو چه بسیارند و چه نیکبخت است آن که حرمت تو نگه داشت.
بدرود که چه بسا گناهان که از نامه عمل ما زدودى و چه بسا عیب‌ها که پوشیده داشتى.
بدرود که درنگ تو براى گنهکاران چه به درازا کشید و هیبت تو در دل مؤمنان چه بسیار بود.
بدرود اى ماهى که هیچ ماه دیگر را توان همسرى با تو نیست.
بدرود اى ماهى که تا تو بودى، امن و سلامت بود.
بدرود اى آن که نه در مصاحبت تو کراهت بود و نه در معاشرتت ناپسندى.
بدرود که سرشار از برکات بر ما درآمدى و ما را از آلودگی‌هاى گناه شست‌‌وشو دادى.
بدرود که به هنگام وداع از تو نه غبارى به دل داریم و نه از روزه‌ات ملالتى در خاطر.
بدرود که هنوز فرانرسیده از آمدن‌ات شادمان بودیم و هنوز رخت‌برنبسته از رفتن‌ات اندوهناک.
بدرود که چه بدی‌ها که با آمدن‌ات از ما دور شد و چه خیرات که ما را نصیب آمد.
بدرود تو را و آن شب قدر تو را که از هزار ماه بهتر است.
بدرود که دیروز که در میان ما بودى آزمند ماندن‌ات بودیم و فردا که از میان ما خواهى رفت آتش اشتیاق در دل ما شعله خواهد کشید.
بدرود تو را و آن فضل و کرم تو را که اینک از آن محروم مانده‌ایم. و بر آن برکات که پیش از این ما را داده بودى و اینک از کَفَش داده‌ایم.
بار خدایا، ما آشناى این ماه‌ایم، ماهى که ما را بِدان شرف و منزلت دادى و به برکت نعمت و احسان خویش روزه داشتن‌اش را توفیق دادى، در حالى که مردمان شقى قدرش را نشناختند و شوربختى خویش را از فضیلتش محروم ماندند.
اى خداوند، تو بودى که ما را برگزیدى و به شناخت این ماه توفیق عنایت کردى و به سنت آن راه نمودى. تو بودى که ما را توفیق روزه داشتن و نمازگزاردن ارزانى داشتى، هر چند ما قصور ورزیدیم و اندکى از بسیار به جاى آوردیم.
بار خدایا، حمد تو راست در حالى که به بدکردارى خویش اقرار می‌کنیم و به تبهکارى خویش معترف‌ایم. براى رضاى توست اگر در این اعماق دل‌مان پشیمان شده‌ایم و از سر صدق از تو پوزش مى‌طلبیم. پس در برابر قصورى که در این ماه در طاعت تو ورزیده‌ایم، ما را پاداشى ده که به یارى آن بر فضیلت مرغوب دست یابیم و آن اندوخته‌هاى گوناگون را که به آن مشتاق شده‌ایم بستانیم.
عذر تقصیر ما را در اداى حق خود بپذیر و عمر ما را تا رمضان دیگر دراز کن. و چون به رمضان دیگر رسیدیم، یاری‌مان ده تا آن‌سان که سزاى خداوندى توست عبادتت کنیم و ما را به منزلتى رسان که سزاوار طاعت توست و به چنان اعمال شایسته‌اى برگمار که اداى حق تو را در این رمضان و رمضان دیگر، بایسته باشد.
بار خدایا، در این ماه اگر قصد گناه کرده‌ایم، یا مرتکب آن شده‌ایم، یا به عمد خطایى از ما سر زده، یا از سر فراموشى ستمى بر خود روا داشته‌ایم، یا پرده حرمت دیگرى را دریده‌ایم، بار خدایا بر محمد و خاندانش درود بفرست و گناه ما در پرده اغماض فرو پوش و ما را عفو کن و در برابر دیدگان شماتت‌کنندگان قرار مده و زبان طاعنان در حق ما دراز مگردان و ما را به رأفت پایان‌نیافتنى و فضل و کرم نقصان‌ناپذیر خود به کارى برگمار که خطاهایى را که در این ماه مرتکب شده‌ایم و تو آن را نپسندیده‌اى، از میان ببرد یا فرو پوشد.
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او. ما از سپرى شدن رمضان اندوهگین‌ایم، تو ما را بر اندوه این فراق پاداش خیر ده و این روز عید و روز روزه گشادن را بر ما مبارک گردان. چنان کن که روز عید از شمار بهترین روزهایى باشد که بر ما گذشته و عفو تو را به سوى ما آورده و گناه ما را زدوده است. بار خدایا، گناهان آشکار و نهان ما را بیامرز.
اى خداوند، با به پایان رسیدن این ماه، ما را از لوث گناه پاک نماى و با رفتن‌اش، از ورطه گناهان بِرَهان و از نیکبخت‌ترین کسانى قرار ده که در آن به عبادت تو پرداخته‌اند و نصیب‌شان از همه بیشتر بوده و بیش از همه از آن بهره یافته‌اند.
بار خدایا، اگر کسى از بندگان تو، حق این ماه آن چنان که شایسته اوست رعایت کرده و حرمتش نگه داشته و وظایف خود و احکام آن را به جاى آورده و از گناهان پرهیز کرده و به تو تقرب جسته، آن‌سان که خشنودى تو نصیبش شده و رحمت تو بر او روى نهاده، اى خداوند، همانند مزدى که او را مى‌دهى، از خزانه بی‌نیازی‌ات به ما نیز ارزانى دار و چند برابر آن از فضل خود عطا فرماى، که خزاین فضل تو را نقصان نیست، بلکه همواره در افزایش است، و معادن احسان تو دستخوش فنا نشود و بخشش تو چه بخششى گواراست.
بار خدایا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و براى ما مزدى بنویس چونان مزد کسى که این ماه را تا روز قیامت روزه داشته و تو را عبادت کرده است.
اى خداوند، ما در این روز فطر، روز عید و شادمانى مؤمنان، روز اجتماع مسلمانان به گرد یکدیگر، از هر گناه که مرتکب شده‌ایم و از هر کار زشت که زین پیش از ما سرزده، و از هر خیال بد که در دل خود پنهان داشته‌ایم، توبه می‌کنیم، توبه کسى که در دل خیال بازگشتش به گناه نیست و بار دیگر به گناه بازنگردد توبه‌اى بی‌بازگشت، عارى از هرگونه شک و ریب. بار خدایا، چنین توبه‌اى را از ما بپذیر و از ما خشنود شو و ما را در آن توبه ثابت‌قدم گردان.
اى خداوند، روزى ما ساز خوف از عقاب جهنم را و شوق به نعیم بهشت را، تا لذت آنچه را که از تو خواسته‌ایم دریابیم و از اندوه آنچه از آن به تو پناه مى‌آوریم وارهیم.
اى خداوند، ما را در شمار توبه‌کنندگانى درآور که محبت خود را به آنان ارزانى داشته‌اى و پذیرفته‌اى که به طاعت تو بازگردند، اى دادگرترین دادگران.
اى خداوند، از پدران و مادران و همکیشان ما، آنان که دیده از جهان بسته‌اند و آنان که هنوز جام مرگ ننوشیده‌اند، درگذر.
بار خدایا، بر محمد پیامبر ما و خاندان او درود بفرست، همچنان که بر ملائکه مقربین خود درود فرستاده‌اى. و بر او و خاندانش درود بفرست، آن‌سان که بر پیامبران مرسل خود درود فرستاده‌اى. و درود بفرست بر او و خاندانش، آن‌سان که بندگان صالح خود را درود فرستاده‌اى، درودى برتر از درود آنها، اى پروردگار جهانیان. درودى که برکت آن به ما رسد و سود آن نصیب ما گردد و سبب استجابت دعاى ما شود، که تو کریم‌تر کسى هستى که بدو رغبت توان یافت و کارسازترین کسى هستى که بدو توکل توان کرد و تو خود بخشنده‌ترین کسان به سائلان درگاه خود هستى. و انت على کل شىء قدیر.» (صحیفه سجّادیه: نیایش 45)
یادداشت‌ها:
ـ صحیفه سجّادیه. ترجمه عبدالمحمد آیتی. (1375). چاپ دوم. تهران: سروش.
